འཆམ། ཡོང་ཁུངས།《བོད་མིའི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས》བོད་མི་གནས་ཡུལ་གྱི་དགོན་པ་མང་པོ་ཞིག་ལ་འཆམ་ རྒྱག་པའི་སྲོལ་ཞིག་ཡོད་ལ་དེར་རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་ཚོས་ཧ་ཅང་གི་དགའ་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འཆམ་རྒྱག་པའི་ སྲོལ་དེ་དར་ནས་དུས་ཡུན་རིང་པོ་སོང་ཡོད་ཚོད་འདུག     ངག་དབང་ཐུབ་བསྟན་མཆོག་གིས་བྲིས་གནང་ མཛད་པའི་《གཙང་གི་གཟིགས་མོ་ཆེན་པོ་》ལས། བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་གར་འཆམ་ནི་ཆོས་ལུགས་ ཀྱི་བྱེད་སྒོ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན། དེའང་བོད་ཀྱི་བསྟན་པ་སྔ་དར་ཏེ།...

འབྲོག་པའི་ཏིས་རྩོད། འབྲོག་མི་ནི་རང་གཤིས་བཟང་ཞིང་འདྲིས་ཐག་རིང་བ་སོགས་རང་བཞིན་གྱི་ཡོན་ཏན་དུ་མ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ རེད།  འོན་ཀྱང་འབྲོག་མི་ཞིག་གི་དགྲར་གྱུར་པ་ཡིན་ན་ཉེན་ཚབས་ཧ་ཅང་ཆེ་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པ་རེད།  མི་སུ་ ཡང་རུང་བ་ཞིག་གམ་ཕྱོགས་ཁག་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གིས་འབྲོག་མི་གཅིག་གམ་མི་སྡེའི་ཤོག་ཁག་གང་རུང་ ཞིག་ལ་འཁོན་རྩོད་ཀྱི་གཞི་ཆེ་ཕྲ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཤོར་བ་ཡིན་ན།  དེ་མ་ཐག་ཏུ་རང་ངོས་ནས་དྲང་ཞིང་ འོས་པའི་འདུམ་ལེན་དགོས་པ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད།  གལ་ཏེ་རྩོད་གཞི་དེ་སྣང་ཆུང་དུ་བཞག་པ་ ཡིན་ན།  "ཏིས་རྩོད" ཅེས་བྱ་བ་འབྲོག་པའི་འཁོན་རྩོད་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ཉེན་ཡོད་པ་རེད།     དེ་ཡང་དཔེར་ན་འབྲོག་མི་སུ་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ལ་ཡུལ་དེའམ། ...

རྐང་གླིང༌། རྐང་གླིང་ནི་སྔགས་ཀྱི་མཆོད་རྫས་བྱེ་བྲག་མིའི་བརླ་རྐང་རུས་ལས་བཟོས་པའི་གླིང་བུ་ཞིག་སྟེ།   དེའི་མིང་གི་རྣམ་ གྲངས་ལ་རྐང་དུང་ཞེས་ཀྱང་འབོད། དེ་ཡང་སྔོན་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་གྲུབ་ཐོབ་རྣམས་ཀྱིས་རང་ཉིད་བྱ་ བྲལ་གྱི་སྤྱོད་པར་གཞིགས་ཏེ་གནས་ངེས་མེད་དུར་ཁྲོད་སོགས་སུ་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོ་ག་མཛད་སྐབས་མི་རྟག་པ་ སྒོམ་པ་ལ་གྲོགས་བྱེད་པའི་ཆེད་དུ་དུར་ཁྲོད་ནས་མི་ཤི་བའི་བརླ་རྐང་རུས་ལ་གླིང་བུ་མཛད་སྲོལ་ཡོད་དེ། ལོ་ཙཱ་ བ་རིན་ཆེན་བཟང་པོའི་རྣམ་ཐར་ལས་ཀྱང༌། གང་ཉིད་ལོ་ཙཱ་ལ་སོགས་སློབ་སྦྱོང་གང་དུ་མཛད་ཚུལ་སྐོར་གསུང་ སྐབས། དེ་ནས་ཉི་མ་ཕྱེད་ཙམ་ནས་ཁ་ཆེའི་ཡུལ་སྣ་ཟིན་པས། བྲམ་ཟེ་གྲོང་བདུན་པ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ཏེ་དེར་ཟླ་བ་ གཅིག་ཙམ་བཞུགས་ནས་ཕལ་སྐད་ཨེན་ཙམ་བསླབས།...

རླུང་རྟ་བཤད་པ། བོད་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དུ་སྤྱོད་སྒོ་རྒྱ་ཆེ་བའི་རླུང་རྟ་ནི།   དབུས་སུ་རྟ་མཆོག་དང་།  ཟུར་བཞིར་སྟག་སེང་ཁྱུང་འབྲུག་ བཞིའི་གཟུགས་རིས་བཀོད་ཡོད།                  རླུང་རྟའི་ལྷ་ལ་གསོལ་མཆོད་བྱེད་པའི་ཆོ་ག་ནི་སྔོན་རིང་མོ་ཞིག་ནས་བོད་དུ་དར་ཡོད་པ་ལོ་རྒྱུས་སུ་གསལ་ཡང་།  སྟག་སེང་ཁྱུང་འབྲུག་རྟ་མཆོག་དང་བཅས་པའི་རླུང་རྟའི་རི་མོ་ནི་དུས་ག་ཚོད་ཅིག་ཏུ་བྱུང་ཚུལ་དེ་མཐོང་ཐོས་སུ་མ་ གྱུར།   འོན་ཀྱང་དེ་ཡང་བོད་རང་ས་ནས་བྱུང་ཞིང་དར་བའི་རི་མོ་ཐོག་མའི་གྲས་ཤིག་ཡིན་པ་སུས་ཀྱང་བསྙོན་དུ་ མེད་དོ།     ...

སྤེན་བད། དགོན་པ་དང་། ལྷ་ཁང་། ཕོ་བྲང་སོགས་ཀྱི་ཡང་ཐོག་མཚམས་སུ་མཛེས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཚོན་མདོག་རྒྱ་རྨུག་ ཡིན་པའི་རྩིག་པ་སྟར་པ་གཅིག་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེ་ལ་སྤེན་བད་ཟེར་ཞིང་། དེའང་རི་ཤིང་སྤེན་མ་གད་གདར་གྱིས་ ཆག་འདེམས་བརྒྱབ་ནས་རྩིག་སྟེང་གྲལ་སྒྲིག་པོས་སྤེན་བད་བརྒྱབ་ནས་དེའི་ཐོག་སྤེན་རྒྱན་བཟོ་བསྐྲུན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སྤེན་བད་ནི་ཚན་རིག་དང་ལྡན་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་རྒྱུ་ཆ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དེའང་བོད་མིས་དུས་ཡུན་རིང་པོའི་ནང་ ཨར་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པའི་ནང་ཉམས་མྱོང་བསགས་ནས་ཐོབ་པའི་གྲུབ་འབྲས་ངོ་མཚར་ཅན་ཞིག་ཡིན་པ་གོར་ མ་ཆགས།  ...

པང་གདན། བོད་རིགས་ཀྱི་བུད་མེད་ཚོས་ཚོན་ཁྲ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་པང་གདན་འཆིང་བའི་སྲོལ་དེ་ཇི་ལྟར་དར་བ་དང་།    དེ་ལ་ འགྱུར་བ་གང་ཞིག་བྱུང་ཡོད་ཟེར་ན། དེང་སྐབས་རང་རེས་མཐོང་བའི་བུད་མེད་ཚོས་འཆིང་བའི་པང་གདན་ནི་དུས་ ཡུན་རིང་པོའི་ནང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ལེགས་བཅོས་བྱས་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན།   པང་གདན་འཆིང་སྲོལ་ནི་གནམ་ གཤིས་དང་། འཚོ་བའི་དགོས་མཁོར་གཞིགས་སྟེ་ཆགས་པའི་གོམས་སྲོལ་ཞིག་མིན་ནམ་སྙམ། གང་ལགས་ཤེ་ན། ཐོག་ མར་པང་གདན་འཆིང་དགོས་དོན་ནི་གཅིག་ནས་བུད་མེད་ཚོས་ཕྲུ་གུ་པང་དུ་ཉར་བ་དང། མེ་ཤིང་སྒྲུག་པ་སོགས་ཀྱི་ ཟད་རྟེན་ཡིན་ཞིང་།    གཉིས་ནས་བོད་རིགས་ཀྱི་བུད་མེད་ཚོ་ནི་ལས་ལ་བརྩོན་ཞིང་ཁྱིམ་སྐྱོང་མཁས་པའི་སྤྱོད་ཚུལ་ བཟང་པོ་ལྡན་ཡོད་པས་ཕྱིར་འགྲོ་སྐབས་མེ་ཤིང་དང་།...

བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་ཀྱི་མཚོན་ཚུལ། འཕྲིན་ལས་རྒྱལ་མཚན།            བཀྲ་ཤིས་པའི་མཚོན་བྱེད་རྟགས་བརྒྱད་ཀྱི་རི་མོའི་མཚོན་ཚུལ་མདོ་ཙམ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ལ་སྤྱིར་དེ་དག་སོ་ སོའི་སྐབས་སུ་བབས་པའི་མཚོན་བྱ་འདི་དང་འདི་ན་འོ་ཞེས་སྨྲ་བར་མི་ནུས་ཀྱང་།ད་ལམ་གཡང་སྐྱབས་ནོར་བུ་ཆ་ བདུན་གྱི་གཡང་རྫས་འགྲེལ་བཤད་ནང་གསུངས་པ་ལྟར་ན།  ༡....

        རིགས་མང་ཞིང་ཚོན་མདོག་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་བོད་ཀྱི་                           ཞྭ་མོ་ཁྱད་མཚར་ཅན། ༄༅། །རིགས་མང་ཞིང་ཚོན་མདོག་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་བོད་ཀྱི་ཞྭ་མོ་ཁྱད་མཚར་ཅན།       ཞྭ་མོ་ནི་གཟུགས་གཞིའི་སྤྱི་ གཙུག་མཛེས་ཤིང་སྲུང་བར་བྱེད་པའི་གྱོན་ཆས་སྟེང་མ་ཞིག་ཡིན་པས་བཟོ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་སྤུས་ལེགས་ཤིང་དཔེ་དབྱིབས་ ཀྱི་རྣམ་པ་དོན་དང་ལྡན་པ། མཛེས་སྤྲས་ཀྱི་རྒྱན་ཆ་ལ་རིན་ཐང་ཆེ་བར་བརྟེན་བརྩི་མཐོང་ཧ་ཅང་ཆེ།...

རྟ་རྒྱུག རྟ་རྒྱུག་དུས་ཆེན་ནི་བོད་མིས་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱེད་པའི་དུས་ཆེན་ཞིག་ཡིན། དེའང་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཐོན་སྐྱེད་འཕེལ་ རྒྱས་བྱུང་བ་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན། གང་ལགས་ཤེ་ན། སྐབས་དེར་བོད་མིའི་འགྲིམ་འགྲུལ་ཡོ་ཆས་ གཙོ་བོ་ནི་རྟ་ཡིན་ཅིང་ཚང་མས་རྟ་ལ་དྭངས་ཞེན་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ་རྟ་ནི་མི་ཚོའི་ཐོན་སྐྱེད་དང་འཚོ་བའི་ནང་ མེད་དུ་མི་རུང་བའི་དངོས་པོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་རེད། དེར་བརྟེན་བོད་མིས་རྟ་ལ་མཐོང་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དཔེར་ན་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལས་རྟ་ལ་ཅང་ཤེས་དང་། རྟ་མཆོག་རིན་པོ་ཆེ་སོགས་ཟེར་སྲོལ་ཡོད་ཁར་ཐ་ན་ཡིད་ དམ་ལའང་རྟ་མགྲིན་ཟེར་བ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བོད་མིས་རྟ་ནི་སྒོ་ཕྱུགས་ཀྱི་ནང་ནས་གཙོ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ལ་བརྩི་ཡི་ ཡོད་པ་གསལ་རྟོགས་ཐུབ་པ་མ་ཟད།...

བོད་ཀྱི་ལོ་གསར། བོད་མིའི་ལོ་གསར་གྱི་འབྱུང་བ་རོབ་ཙམ་ཞུས་ན་གནམ་ལོ་གསར་བཞད་ནི་བོད་རྒྱལ་དགུ་པ་པུ་དེ་གུང་རྒྱལ་གྱི་དུས་ རྒན་མོ་བལ་མའི་ཟླ་རྩིས་ཞེས་པ་ཟླ་བའི་དཀར་ཆའི་འཕེལ་གྲིབ་དང་།    རྒྱུ་སྐར་གྱི་འཁོར་བགྲོད་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་ བཞི་དབྱེ་བ་དང་། ཟླ་ཚེས་བརྩིས་ཏེ་ལོ་འཁོར་མཚམས་ཀྱི་དུས་རྟགས་དེ།     ལྷོ་ཁ་ཡར་ལྷ་ཤམ་པོའི་འདབས་ཀྱི་ཁམ་ སྡོང་ལ་མེ་ཏོག་ཤར་འཕྲལ། དཔྱིད་ཀྱི་དུས་ཆེན་གཏོང་སྲོལ་ཆགས་པ་དང་། དེ་ནས་བོད་ཀྱི་ལོ་གསར་ཐོག་མ་གཏོང་ འགོ་ཚུགས་པ་རེད་ཟེར་སྲོལ་འདུག    འོན་ཀྱང་བོད་ཀྱི་ལོ་གསར་དེ་ཡང་ཡུལ་ལུང་སོ་སོའི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་ དང་། སོ་ནམ་བྱ་ལས་ཀྱི་དུས་ཚོད་མི་འདྲ་བའི་དབང་གིས་མི་འདྲ་ས་མང་ཙམ་ཡོད། དཔེར་ན།...

གཉེན་སྒྲིག་དང་ཁྱིམ་ཚང་། གཉེན་སྒྲིག་དང་ཁྱིམ་ཚང་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་གཞི་རྩའི་ནང་དོན་དང་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་པས་ དེ་ནི་དཔལ་འབྱོར་རྨང་གཞི་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཞིག་ཡིན། བོད་དུ་གཉེན་སྒྲིག་ལམ་ ལུགས་ཅུང་རྙོག་འཛིང་ཆེ་བ་ཡོད་དེ་ཁྱོ་གཅིག་ཤུག་གཉིས་ལམ་ལུགས་ཀྱིས་གཙོ་བོ་བྱས་ཐོག་ད་དུང་ཁྱོ་གཅིག་ལ་ མནའ་མ་གཉིས་གསུམ་དང་བུད་མེད་གཅིག་ལ་མག་པ་གཉིས་གསུམ་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ་བུ་སྤུན་རྒན་པ་འདས་རྗེས་ སྤུན་ཆུང་བས་ཨ་ཇོའི་ཆུང་མ་དང་མཉམ་དུ་སྡོད་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཡང་ཡོད། དམངས་གཙོའི་བཅོས་བསྒྱུར་མ་བྱས་གོང་དུ་སྤྱི་ཚོགས་ལམ་ལུགས་ཀྱིས་རྐྱེན་པས་གཉེན་སྒྲིག་བྱེད་ལུགས་ཐད་དུད་ ཚང་ཕན་ཚུན་དབར་གྱི་གནས་བབ་དང་བསྟུན་དགོས་ལུགས་མཚོན་པ་དཔེར་ན།...

                                    དུས་བཟང་གི་གོམས་སྲོལ། བོད་མི་རིགས་ལ་དུས་བཟང་ངམ་དུས་ཆེན་སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡོད། བསྡོམས་རྩིས་རགས་ཙམ་བྱས་པ་ལྟར་ན། བོད་ ཡུལ་དུ་དུས་བཟང༤༠ལྷག་ ཡོད་ལ། ལོ་གཅིག་གི་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ལ་ཕལ་ཆེར་དུས་ཆེན་ཡོད་པ་རེད། གཤམ་དུ་ ལོ་འཁོར་གཅིག་རིང་གི་དུས་སྟོན་གནས་ཚུལ་ངོ་སྤྲོད་ཞུ་ན།       བོད་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་གཅིག་ཉིན་བོད་ཀྱི་ལོ་གསར་ཞེས་ལོ་འཁོར་མོའི་དུས་སྟོན་ཆེ་ཤོས་སམ་རྒྱས་ཤོས་དེ་ཡིན་ ཞིང་།  དབུས་གཙང་དང་ཁམས་ཕྱོགས་སུ་བོད་ལུགས་ལོ་སར་ལ་རོལ། ...

                           མི་ཚེ་འགྲོ་ལུགས་ཀྱི་གོམས་སྲོལ།  གཅིག  བཙས་སྟོན་མཛད་སྒོ།       བྱིས་པ་སྐྱེས་པ་ན་བཙས་སྟོན་སྤེལ་བ་ཡིན་ཞིང་། རང་རང་གི་རྒྱུ་ནོར་ དང་བསྟུན་ཏེ་ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་ཡོད། བྱིས་ པ་སྐྱེས་ནས་ལོ་གཅིག་དང་ཡང་ན་ ཟླ་གཅིག་གམ་ཞག་བརྒྱ་ནས་སྤེལ་བ་ཡིན། གཉིས།  ནོའུ་སྟོན་མཛད་སྒོ།          བྱིས་པ་སྐྱེས་ནས་ལོ་འཁོར་གཅིག་གི་དུས་སུ་སྐྲ་བཞར་རྗེས་སྟོན་མོ་བྱེད་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེའང་བོད་ཡུལ་གྱི་ས་ཆ་ ཚང་མར་མེད། ཨ་མདོའི་ཡུལ་དུ་ དར་ཁྱབ་ཆེ། གསུམ།  དར་བབ་མཛད་སྒོ།...